Ο ίταμος κι ο ιταμός

Πηγή ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Ο ίταμος είναι σπάνιο και προστατευόμενο είδος δέντρου, πολύ σημαντικό για την ιατρική και ειδικά για την παρασκευή αντικαρκινικών φαρμάκων. Ένα από τα τελευταία οικοσυστήματα στα οποία υπάρχει σημαντικός αριθμός προστατευόμενων ιτάμων είναι η κοιλάδα της Κηπουρίστρας στη ΒΑ Χαλκιδική, μεταξύ των οικισμών Βαρβάρας-Ολυμπιάδας.
Ο ιταμός είναι ο πρωταγωνιστής του παραπάνω βίντεο, ο Δήμαρχος Αριστοτέλη Χρήστος Πάχτας. Ο άνθρωπος που σήμερα οραματίζεται παπάκια στη λιμνούλα του καταρράκτη είναι ο ίδιος που μερικά χρόνια πριν, από τη θέση του παντοδύναμου Υφυπουργού Οικονομικών, άνοιγε το δρόμο στην εταιρεία που προσπαθούσε να τον καταστρέψει. Η γνώση της πρόσφατης ιστορία της Κηπουρίστρας είναι βασική για τον τόπο μας, γι’αυτό και θα την
ξαναθυμηθούμε – μαζί και τον ρόλο του κ. Δημάρχου.

Η Κηπουρίστρα: ένας φυσικός παράδεισος και ένας μοναδικός αρχαιολογικός τόπος

Η κοιλάδα της Κηπουρίστρας με το ποτάμι, τους καταρράκτες και την παρθένα φύση, είναι μια εικόνα του Παραδείσου στην εποχή μας.
Ομάδα Εργασίας του ΕΜΠ για την ανακήρυξη των “Ωραιότερων τοπίων της Ελλάδας”, 1998

Στη διαδρομή του μέσα από ένα στενό φαράγγι, το ρέμα συνεχούς ροής της Κηπουρίστρας, σχηματίζει δυο γραφικούς καταρράκτες πριν ενωθεί στη θέση “Σμίξη” με το άλλο μεγάλο ρέμα, το Τσέρνοβο, για να σχηματίσουν το Μαυρόλακκα. Μετά από μια διαδρομή 4 μόλις χλμ  ο Μαυρόλακκας εκβάλλει στο Στρυμονικό κόλπο, δίπλα στην Ολυμπιάδα.
Η Κηπουρίστρα περιλαμβάνεται στη Βάση Δεδομένων των Σημαντικών Βιοτόπων της Ελλάδας “CORINE”. ‘Εχει αναγνωριστεί ως “ένα από τα 6 ωραιότερα τοπία της Χαλκιδικής” σε μελέτη του 1998 που εκπονήθηκε από το Εθνικό Μετσόβειο Πανεπιστήμιο, με ανάθεση από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Τμήμα της κοιλάδας περιλαμβάνεται στην προστατευόμενη περιοχή του δικτύου “NATURA 2000 – Για την προστασία των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας” με τον κωδικό “GR1270005 -Στρατωνικόν Όρος”.
Η αρχαιολογική έρευνα που έγινε το 1999 από τον αρχαιολόγο της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Βαγγέλη Παπαθανασίου έφερε στο φώς αρχαίες και βυζαντινές στοές μεταλλείων, υδρόμυλους, αρχαίες εκκαμινεύσεις, κτίρια και μεταλλουργικά εργαστήρια. Σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού, η ευρύτερη περιοχή της Ολυμπιάδας και η Kηπουρίστρα:

αποτελεί στο σύνολό της ένα βασικό ιστορικό και αρχαιολογικό χώρο της Χαλκιδικής και έναν από τους σημαντικότερους χώρους εφαρμογής της μεταλλευτικής τεχνολογίας κυρίως κατά την παλαιοχριστιανική, την υστεροβυζαντινή και την περίοδο των πρώτων αιώνων της Τουρκοκρατίας.

Έτσι έλεγε το Υπουργείο, πριν εγκρίνει τη μετατροπή της Κηπουρίστρας σε χωρο απόθεσης τοξικών αποβλήτων, επί Υπουργίας του σημερινού Αντιπροέδρου Θεόδωρου Πάγκαλου… Ο δε προϊστάμενος της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Ταβλάκης, πρότεινε οι αποκαλυφθείσες αρχαιότητες να διατηρηθούν “εν καταχώσει”. Να σκεπαστούν δηλαδή με στρώματα άμμου, πάνω από την άμμο να τοποθετηθούν οι γεωμεμβράνες που θα στεγανοποιήσουν τον πυθμένα της κοιλάδας και στη συνέχεια τα πάντα να καλυφθούν από μια τοξική λάσπη ύψους 104 μέτρων!

Η Κηπουρίστρα τοξική χαβούζα;

Tο 1997 η κοιλάδα της Κηπουρίστρας επιλέχθηκε από την TVX  μεταξύ πέντε θέσεων που είχε προτείνει το ΙΓΜΕ για την χωροθέτηση του τέλματος απόθεσης των 11 εκατ. τόνων τοξικών αποβλήτων του εμπλουτισμού και της Μεταλλουργίας Χρυσού Ολυμπιάδας . Η θέση του φράγματος, ύψους 104 μ., που θα δημιουργούσε τον ταμιευτήρα αποβλήτων προσδιορίστηκε στο στενότερο σημείο της κοιλάδας, δηλαδή ακριβώς πάνω στον δεύτερο και ομορφότερο από τους δυο καταρράκτες.
Με την KΥA 45132/14.01.1999 εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για τις “Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Ολυμπιάδας” (ΜΕ) της TVX HELLAS. Στη συνέχεια, με την 11369/2228/14.05.1999 Απόφαση εγκρίθηκε η χωροθέτηση της Μεταλλουργίας Χρυσού και τέλος με την 110005/18.09.2000 Απόφαση εγκρίθηκε η εγκατάσταση-λειτουργία των ΜΕΟ, της Μεταλλουργίας Χρυσού και του χώρου απόθεσης των αποβλήτων έκτασης 927 στρεμ., στην κοιλάδα της Κηπουρίστρας. Από τα 927 στρεμ.τα 317 ήταν μέσα στην περιοχή NATURA 2000.
Στις 20 Ιουνίου 1999 συνεργεία και μπουλντόζες της TVX μπαίνουν στο πυκνό δάσος της Κηπουρίστρας και ξεκινούν την εκχέρσωση και τη διάνοιξη δρόμων ενώ παράλληλα με φουρνέλλα ξεκοιλιάζουν το φαράγγι του καταρράκτη για την προετοιμασία της θεμελίωσης του φράγματος.
Στις 21 Ιουνίου ο Πρόεδρος Ολυμπιάδας Νίκος Μήτσιου  και ο Τόλης Παπαγεωργίου κατέθεσαν μήνυση στον Εισαγγελέα Χαλκιδικής κατά των χειριστών των μηχανημάτων και των υπευθύνων της εταιρείας TVX για παράνομη διάνοιξη δρόμων, ενώ παράλληλα κατήγγειλαν ως ΨΕΥΔΗ την βεβαίωση που είχε δοθεί από το Δασαρχείο Αρναίας  ότι η περιοχή “δεν είναι δάσος”. Επειδή προφανώς η περιοχή ΕΙΝΑΙ δάσος, το χαρτί αυτό ανακλήθηκε αμέσως.
Στη συνέχεια εμφανίζεται νέα “άδεια” για τη διάνοιξη των δρόμων από τη Διεύθυνση Δασών Κεντρικής Μακεδονίας που επίσης καταγγέλεται ως παράνομη και ανακαλείται. Και μετά άλλη μία, από τον παντελώς αναρμόδιο Νομάρχη Χαλκιδικής Βασίλη Βασιλάκη. Όλος ο κρατικός μηχανισμός συνεργούσε απροκάλυπτα με την TVX με ενορχηστρωτή τον υψηλό της προστάτη, τον Υφυπουργό Χρήστο Πάχτα.

Επειδή οι καταστροφές στο δάσος, στην κοιλάδα και στις αρχαιότητες συνεχιζόταν, παράλληλα με τις μυνήσεις και τις καταγγελίες, οι κάτοικοι της περιοχής έμπαιναν καθημερινά μπροστά στις μπουλντόζες της εταιρείας και τις σταματούσαν.
Στις 25 Ιουνίου ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας Χρήστος Πάχτας κατάγγειλε τους “παράνομους που παραβιάζουν το Σύνταγμα και τους Νόμους”. Η Πολιτεία θα τους πατάξει και το έργο της Μεγάλης Επένδυσης θα συνεχιστεί για την πρόοδο και την ευημερία των κατοίκων της Β.Χαλκιδικής . Αμήν.

Τα ΜΑΤ προστατεύουν τους παράνομους

Στην Κηπουρίστρα καταφτάνουν τα ΜΑΤ. Από τις 26 Ιουνίου και μετά ένα τείχος από σιδηρόφρακτους άνδρες των ειδικών δυνάμεων αποκλείει τις προσβάσεις στο δάσος για να συνεχίσει ανενόχλητη η TVX την παράνομη δράση της. Τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα Ν.Ρόδων και Ουρανούπολης γεμίζουν από οπλοφόρους τουρίστες που τις νύχτες διασκεδάζουν στα μπαρ και τις ταβέρνες της Ιερισσού, για να ξεκουραστούν από το δύσκολο έργο της επιβολής του νόμου στους τρομοκράτες της Ολυμπιάδας.

Το λογαριασμό για τους “οπλοφόρους τουρίστες” τον πλήρωνε ο κύριος Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και τον χρέωνε στους φορολογούμενους Έλληνες. Οι τρομοκράτες κάτοικοι, με πρώτους τους Μήτσιου-Παπαγεωργίου συνελήφθησαν δεκάδες φορές από τα όργανα της “τάξης” που ήθελε να επιβάλλει ο Χρήστος Πάχτας , οδηγηθήκαν σε δεκάδες δίκες με βαριές κατηγορίες για ποινικά αδικήματα και φορτώθηκαν με πολυετείς ποινές φυλάκισης. Αλλά η αντίσταση στάθηκε αδύνατον να κατασταλεί και για τρείς περίπου μήνες οι κάτοικοι έρχονταν αντιμέτωποι με τα ΜΑΤ και τις μπουλντόζες της εταιρείας.

Η Κηπουρίστρα σώζεται

Τη λύση έδωσε το Συμβούλιο Επικρατείας. Με Προσωρινή Διαταγή του Προέδρου του και με την απόφαση 589/1999 της Επιτροπής Αναστολών σταμάτησε κάθε δραστηριότητα της εταιρείας στην Ολυμπιάδα και την Κηπουρίστρα μέχρι την έκδοση της τελικής απόφασης του Δικαστηρίου. Στην απόφαση 589/1999 παρατίθεται απόσπασμα από τη ΜΠΕ της TVX για το εργοστάσιο χρυσού όπου η ίδια η εταιρεία παραδέχεται ότι:

H ευρύτερη περιοχή, εντός της οποίας πρόκειται να λειτουργήσουν οι ανωτέρω εγκαταστάσεις αποτελεί σημαντικότατο δασικό οικοσύστημα με πλουσιότατη χλωρίδα και πανίδα… Το κυρίαρχο τοπίο αποτελείται από πυκνή φυσική βλάστηση που, σε συνδυασμό με τους ορεινούς όγκους, τις χαραδρώσεις και τους χειμάρρους, συνθέτουν ένα τοπίο υψηλής αισθητικής αξίας. 

Τελικά με την ιστορική Απόφαση 613/2002 της Ολομέλειας του ΣτΕ ακυρώθηκαν τόσο η λειτουργία των Μεταλλευτικών Εγκαταστάσεων Ολυμπιάδας, όσο και η Μεταλλουργία Χρυσού και η λίμνη τελμάτων στην Κηπουρίστρα.

Ο Πάχτας αμνηστεύει τους εγκληματίες

Για τις καταστροφές των αρχαιοτήτων στην Ολυμπιάδα και την Κηπουρίστρα υπεβλήθη μήνυση από την 16η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων κατά των υπευθύνων Γιάννη Δραπανιώτη, πρόεδρου της TVX HELLAS και Μιχάλη Θεοδωρακόπουλου, διευθυντή των Μεταλλείων οι οποίοι και καταδικάσθηκαν πρωτόδικα.
Στην εκδίκαση της έφεσης, οι καταδικασθέντες επικαλέστηκαν το νόμο 3220/2004 του Χρήστου Πάχτα που τους έδινε αμνηστία!

Το Ελληνικό Δημόσιο αίρει τις συνέπειες για την TVX HELLAS και για τα μέλη των Διοικητικών της Συμβουλίων αντίστοιχα από κάθε διοικητική ή ποινική ευθύνη τους ή υποχρέωσή τους για τυχόν παραβάσεις της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος εν γένει ή απορρέουσα από το Μεταλλευτικό Κώδικα, τον Κανονισμό Μεταλλευτικών Λατομικών Έργων (ΚΜΛΕ), τις ΚΥΑ περιβαλλοντικών όρων, τις εγκρίσεις τεχνικών μελετών και τις λοιπές συναφείς διοικητικές πράξεις, εγκρίσεις ή άδειες, καθώς και από τις ποινικές τους ευθύνες από παραβάσεις της ασφαλιστικής και φορολογικής νομοθεσίας.
Τυχόν παραβάσεις των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας για την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος εν γένει, οι οποίες επισύρουν ποινικές ή και διοικητικές κυρώσεις, θεωρούνται ότι έχουν παραγραφεί.

Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Χαλκιδικής που συνεδρίαζε ως Εφετείο, προς τιμήν του, με την Απόφαση 1895/2004 κήρυξε την διάταξη αυτή «ανίσχυρη και μη εφαρμόσιμη ως αντισυνταγματική». Απόφαση χαστούκι για τον Πάχτα που είχε στο μεταξύ εκπέσει του αξιώματός του. Όμως τα δύο στελέχη της TVX αφέθηκαν ελεύθερα επειδή με το “Νόμο Καστανίδη” οι φυλακές ήταν υπερπλήρεις και δεν χωρούσαν άλλους .
Έτσι σώθηκαν το δάσος της Κηπουρίστρας με τον καταρράκτη του και το φυσικό μουσείο των αρχαίων εκμεταλλεύσεων και δικαιώθηκαν οι “τρομοκράτες” κάτοικοι που μπήκαν μπροστά για να σταματήσουν το κακό.
Και ο ιταμός Δήμαρχος Αριστοτέλη Χρήστος Πάχτας ποζάρει ως Κοκκινοσκουφίτσα στην κάμερα να μαζεύει λουλουδάκια από την κοιλάδα που ο ίδιος υπόγραψε να γίνει η χαβούζα της “Χρυσής Επένδυσης”. Και δίπλα του καμαρώνει το άλλο λουλούδι, Πρόεδρος σήμερα της Βαρβάρας στα διοικητικά όρια της οποίας ανήκει η κοιλάδα  και υποστηρικτής της “χρυσής επένδυσης” όταν ο τότε Πρόεδρος του χωριού του Γιώργος Κωτάκης σερνόταν από τον “Δήμαρχο του” στα ποινικά δικαστήρια επειδή αγωνιζόταν να σώσει το δάσος, την κοιλάδα και τον καταρράκτη.
Δεν περισσεύει ΝΤΡΟΠΗ από τον ιταμό Δήμαρχο για να τη βρει ο θαυμαστής του Πρόεδρος της Βαρβάρας.